De interne klok van de mens is een vreemd verschijnsel. Hoe vaak komt het niet voor dat je je voorneemt om op tijd op te staan en enkele minuten voor dat tijdstip vanzelf wakker wordt? Aan de andere kant, misschien is het wel net zo gewoon om door te slapen en te laat te komen. Als je bijvoorbeeld voor je werk naar plaatsen overal in de wereld gestuurd wordt, kun je daardoor voor onverwachte problemen komen te staan. Maar ook in het gewone, dagelijkse leven is het vaak handig om dit soort zaken te voorkomen en toch maar te vertrouwen op het gebruik van een wekker.
Het natuurlijke ritme van de mens
Het is eigenlijk vreemd dat we bij een wekker gebruikmaken van geluid. Licht speelt immers een bijzonder belangrijke rol bij ons natuurlijke, dagelijkse ritme. Onder normale omstandigheden zijn we wakker als het licht is (de zon op is) en slapen wanneer het donker is (de zon onder is). Deze cyclus wordt ook wel biologische klok, circadiaans ritme, dag- en nachtritme of slaap-waakritme genoemd. In een maatschappij waarin geen enkele verplichting geldt, zou men zich volledig kunnen overgeven aan de natuurlijkheid van dit ritme, maar helaas is dat in onze samenleving niet of nauwelijks mogelijk. Daarom maken we gebruik van hulpmiddelen zoals een wekker. Die wekker is er in vele varianten.
- De slaaptrainer
Hoewel de mens een natuurlijk dag- en nachtritme heeft, is het een proces dat op volwassen leeftijd niet hetzelfde is als bij de geboorte. We weten allemaal dat kinderen over het algemeen meer behoefte aan slaap hebben. Er staat in beginsel niets in de weg volledig aan deze behoefte te voldoen, maar als eenmaal school in beeld komt, zal ook het kind moeten leren op tijd op te staan. Om hier aan te wennen, kan men gebruikmaken van zogenoemde slaaptrainers. Dit zijn een soort wekkers die op vriendelijke en vaak speelse wijze aangeven wanneer het tijd wordt te gaan slapen, of wanneer het kind op mag staan. Dat kan bijvoorbeeld door slapende of wakkere dieren, of open en gesloten oogjes, in de wekker aan te brengen. - Jetlag
Dat ritme kan echter ook behoorlijk verstoord raken als we naar een volledig andere tijdzone reizen. Een uurtje of wat vroeger of later zal niet zo veel uitmaken, maar als dat beduidend meer wordt, raken we van slag. Ons lichaam is namelijk gewend aan het ritme van de plek waar we wonen en leven, maar als we ons bijvoorbeeld aan de andere kant van de wereld bevinden, dan krijgen we gemixte signalen. Zo zal ons natuurlijke ritme vertellen dat we moeten slapen, maar is het daar midden op de dag. Deze verwarring noemen we ook wel jetlag. Ook hier kan een wekker een nuttig hulpmiddel zijn.
Welke opties vind je bij wekkers?
Welke wekker moeten we nu kiezen? Bij wekker verkoper zijn er verschillende wekkers verkrijgbaar, waarbij het belangrijkste verschil gemaakt wordt tussen mechanisch en elektrisch.
- Mechanisch: deze moet elke dag opgewonden worden en bestaat meestal uit twee bellen met daar tussenin een klepel. Zodra de wijzer het wekmoment passeert, komt de klepel in beweging en ontwaakt men door het gerinkel van de bellen. De wekker wordt gestopt door de klepel met een haakje vast te zetten. Dit soort wekkers zijn altijd voorzien van wijzers.
- Elektrisch:hier zorgt elektrische energie voor het wakker makende geluid, men hoeft dus alleen nog maar de tijd in te stellen en niets meer op te winden. Men ziet in films en series dat dergelijke wekkers maar al te vaak met een ferme klap op de stopknop het zwijgen wordt opgelegd, maar een lichte druk bereikt precies hetzelfde.
Naast wijzers is het hier de digitale tijdsaanduiding ook een mogelijkheid. - Wektoon
Een ander onderscheid dat gemaakt kan worden is via het geluid. In principe zijn er wel een paar standaard wektonen, maar eigenlijk kan men elk geluid daarvoor gebruiken bij een wekker. Je hoort inmiddels dan ook nogal wat exotische wekgeluiden uit een wekker komen. - De wekkerradio
Naast het gewone alarm kan men ook een radio verbinden met de wekkerfunctie. In plaats van een alarm begint een vooraf bepaald radioprogramma te spelen. Veel wekkerradio’s kunnen ook van te voren gebruikt worden door middel van een inslaapfunctie. Er zijn mensen, die beter tot rust komen als er muziek op de achtergrond speelt. Deze functie wordt dan na een bepaalde tijd uitgeschakeld in de hoop dat de luisteraar daadwerkelijk is gaan slapen. - De sluimerfunctie
Opstaan kan een bijzonder vervelende bezigheid zijn, zeker als je lekker warm ingenesteld bent en absoluut geen zin hebt om dat aangename bed te verruilen voor de wellicht harde (en in het begin ook koude) werkelijkheid van het dagelijks leven. Je kunt de periode tussen wakker worden en opstaan enigermate veraangenamen door middel van de zogenoemde snooze-knop op de wekker. Je wordt tot uitstel verleid, maar slechts voor een aantal minuten, waarna het alarm van de wekker wederom onverbiddelijk opnieuw afgaat. - Het crescendo alarm
Het is ook mogelijk de wekkertoon steeds luider te laten worden, vooral handig voor mensen die meer moeite hebben met wakker worden en zo’n hulpje goed kunnen gebruiken.
Ontwikkelingen staan niet stil
Het is tegenwoordig niet eens meer nodig om een aparte wekker aan te schaffen. In de huidige wereld van de applicaties, of populairder uitgedrukt de apps, heb je ook alarmfuncties voor op de mobiel of voor je horloge. Eén van de grootste voordelen van zo’n wekker app is dat je altijd en overal een wekker bij de hand hebt. Je hoeft dus, als je bijvoorbeeld op reis of op vakantie bent, niet meer persé een aparte wekker of reiswekker mee te sjouwen. Nu is de gemiddelde reiswekker in principe eenvoudig van opzet en compact in uitvoering en daardoor gemakkelijk mee te nemen. De wekker app heeft dat toestel echter volledig overbodig gemaakt, zijn in diverse uitvoeringen te downloaden en over het algemeen volledig gratis.
Kies de juiste wekker
We leven, werken, zorgen voor de kinderen, eten, ontspannen en ongeveer een derde van de tijd brengen we door met slapen. In een wereld waarin tijd van het grootste belang is, en vooral de regulering daarvan, is de wekker dan ook een onmisbaar instrument. Slaap is noodzakelijk om te herstellen van de dagelijkse vermoeienissen, maar als de tijd daar is, moeten we ook weer klaar staan om de confrontatie met de wereld aan te gaan. In stilte vervloeken we de wekker, en niet altijd in stilte, maar we kunnen vaak niet meer zonder. Kies daarom een wekker die jouw leven veraangenaamt en niet onnodig ingewikkeld maakt.
Reageren